Co to jest łokieć tenisisty?

Łokieć tenisisty to schorzenie dotykające obszar po zewnętrznej stronie stawu łokciowego. Wynika z przeciążenia przyczepu ścięgien mięśni prostowników przedramienia, co prowadzi do bólu i tkliwości w okolicy nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Na łokieć tenisisty są narażeni nie tylko sportowcy, ale również pracownicy biurowi, muzycy, stolarze, a nawet osoby regularnie korzystające z komputerów lub smartfonów.

Przyczyny łokcia tenisisty

Główną przyczyną łokcia tenisisty jest przeciążenie ścięgien mięśni prostowników przedramienia. Wynikają one z powtarzalnych ruchów nadgarstka i przedramienia, które prowadzą do mikrourazów w obrębie ścięgien i mięśni prostujących nadgarstek. Poniżej szczegółowo przedstawiamy czynniki, które mogą przyczyniać się do rozwoju tej dolegliwości.

Dlaczego nazywa się to łokciem tenisisty?

Chociaż nazwa może sugerować, że schorzenie to dotyczy głównie graczy tenisa, w rzeczywistości dotyka ono osoby wykonujące różnorodne czynności zawodowe lub hobbystyczne, które wymagają podobnych, powtarzalnych ruchów. Nazwa wywodzi się jednak z obserwacji, że uderzenia backhand w tenisie mogą szczególnie obciążać poszczególne struktury mięśni i ścięgien.

Czynniki ryzyka i przyczyny przeciążenia

Do czynników ryzyka i przyczyn, które sprzyjają rozwojowi tego schorzenia, zaliczamy:

1. Pracę wymagającą ciągłego chwytania, podnoszenia, skręcania ręki czy ruchów precyzyjnych.
2. Graczy tenisa, golfistów, malarzy, stolarzy, muzyków, a także osoby długo pracujące przy komputerze.
3. Stosowanie niewłaściwej techniki podczas wykonywania aktywności sportowych lub zawodowych.
4. Brak odpowiedniej ilości  odpoczynku między aktywnościami może nie pozwalać na pełną regenerację mięśni i ścięgien, prowadząc do ich nadmiernego obciążenia.
5. Ryzyko wystąpienia łokcia tenisisty wzrasta z wiekiem, szczególnie u osób po 40. roku życia, które mają zmniejszoną zdolność regeneracji tkanek. Ponadto słaba kondycja fizyczna i osłabione mięśnie zwiększają ryzyko urazów.

Rozpoznanie łokcia tenisisty

Diagnoza łokcia tenisisty opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym i badaniu fizykalnym, ale kluczowe dla potwierdzenia diagnozy są badania obrazowe. Ich znaczenie jest nieocenione w ustaleniu najbardziej efektywnego planu leczenia, co pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia dalszych komplikacji.

Charakterystyczne objawy łokcia tenisisty

Ból i tkliwość zewnętrznej strony stawu łokciowego to główne objawy łokcia tenisisty. Pacjenci często zgłaszają nasilenie dolegliwości przy wykonywaniu czynności takich jak: chwytanie przedmiotów, skręcanie nadgarstka czy nawet odkręcanie słoików. Objawy mogą wpływać na ograniczenie codziennej aktywności i pogorszenie jakości życia.

Jak diagnozuje się łokieć tenisisty?

Pierwszym krokiem jest szczegółowy wywiad medyczny, który obejmuje pytania o intensywność i rodzaj bólu, czynności wyzwalające ból, historię urazów oraz zawód pacjenta. Informacje te są kluczowe dla zrozumienia przyczyn obciążenia stawu łokciowego.

Badanie kliniczne obejmujące testy, takie jak test Cozena, Milla czy test tkliwości uciskowej nadkłykcia bocznego, pozwalają na ocenę bólu, a także na wykluczenie innych potencjalnych przyczyn dolegliwości.

W diagnostyce wykorzystuje się: badanie ultrasonograficzne, tomografię komputerową, rezonans magnetyczny czy zdjęcie rentgenowskie. Pomogą one ocenić czy ścięgna są uszkodzone i potwierdzą ewentualną diagnozę tego schorzenia. Są one szczególnie pomocne w przypadkach wątpliwych lub gdy standardowe metody diagnostyczne nie dają jednoznacznych wyników. Elektromiografia (EMG) stanowi dodatkowe narzędzie diagnostyczne, wykorzystywane do identyfikacji zaburzeń nerwowych, mogących imitować symptomy łokcia tenisisty.

Rozpoznanie tego schorzenia wymaga kompleksowego podejścia, uwzględniającego zarówno objawy kliniczne, jak i wyniki badań obrazowych. Precyzyjna diagnoza umożliwia wdrożenie skutecznego leczenia, które może obejmować zarówno metody zachowawcze, takie jak zmiana aktywności, fizjoterapia, stosowanie leków przeciwzapalnych, jak i w skrajnych przypadkach interwencję chirurgiczną. Wczesna konsultacja z ortopedą i odpowiednie leczenie zwiększają szanse na pełny powrót do zdrowia i uniknięcie przewlekłych problemów rozwijających łokieć tenisisty.

Jak leczyć łokieć tenisisty?

Aby leczyć łokieć tenisisty, często korzysta się z szerokiego zakresu metod, które mają na celu zmniejszenie bólu, zapobieganie dalszym urazom i przywrócenie pełnej funkcjonalności stawu łokciowego. Odpowiednio dobrana strategia leczenia zależy od nasilenia objawów, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz jego codziennych aktywności.

Wśród skutecznych rozwiązań terapeutycznych często stosuje się osocze bogatopłytkowe (PRP), które poprzez iniekcje zawierające skoncentrowane płytki krwi pacjenta, stymuluje procesy regeneracyjne w obrębie uszkodzonego ścięgna, przyspieszając gojenie i łagodząc ból.

Leczenie domowe i zmiany w stylu życia

Podstawą leczenia w początkowej fazie jest często modyfikacja aktywności, która polega na unikaniu czynności wywołujących ból. Aplikacja okładów chłodzących na bolący staw, stosowanie opasek uciskowych oraz odpoczynek mogą przynieść ulgę i wspomóc proces gojenia. Metody te, wsparte odpowiednimi lekami przeciwzapalnymi, mogą znacznie zmniejszyć dolegliwości bólowe.

Fizjoterapia jako sposób na łokieć tenisisty

Fizjoterapia jest kluczowym elementem leczenia łokcia tenisisty, oferując techniki mające na celu rozciąganie i wzmacnianie mięśni przedramienia, poprawę elastyczności ścięgien oraz zmniejszenie napięcia w mięśniach prostowników. Indywidualnie dobrane ćwiczenia terapeutyczne mogą przyspieszyć regenerację tkanki i zapobiec przyszłym urazom.

Taping – wsparcie dla łokcia

Stosowanie tapingu (plastrowania dynamicznego) może przynieść ulgę i dodatkowe wsparcie dla stawu łokciowego, poprzez stabilizację i częściowe odciążenie mięśni i ścięgien. Taping może również poprawić krążenie krwi i zmniejszyć obrzęk.

Kiedy rozważyć interwencję chirurgiczną?

Chirurgia jest rozważana w przypadkach, kiedy standardowe metody leczenia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów przez dłuższy czas – zazwyczaj jest to 6-12 miesięcy. Interwencja chirurgiczna może polegać na usunięciu zdegenerowanej tkanki i stymulacji procesu gojenia.

Ćwiczenia wspomagające leczenie łokcia tenisisty

Ćwiczenia są kluczowym elementem w leczeniu łokcia tenisisty, pomagają w łagodzeniu bólu, przywracaniu funkcji i zapobieganiu przyszłym urazom.

Rozciąganie i wzmacnianie mięśni przedramienia

Aby skutecznie wyleczyć łokieć tenisisty, warto pamiętać o regularnym wykonywaniu ćwiczeń rozciągających i wzmacniających mięśnie przedramienia, aby zminimalizować napięcie w obrębie stawu łokciowego, co jest częstą przyczyną bólu.

Przykładowe ćwiczenia dla osób z łokciem tenisisty

1. Rozciąganie przedramienia – stań lub usiądź, wyprostuj rękę przed siebie z dłonią skierowaną do góry. Używając drugiej ręki, delikatnie naciągnij palce wyprostowanej ręki w kierunku podłogi, do momentu, w którym poczujesz rozciąganie wzdłuż zewnętrznej strony ręki. Utrzymaj pozycję przez 20-30 sekund, powtórz 2-3 razy.
2. Wzmacnianie mięśni prostowników przedramienia – w pozycji siedzącej, połóż przedramię na płaskiej powierzchni z dłonią skierowaną do dołu, trzymając w dłoni mały ciężar, na przykład butelkę z wodą. Powoli podnosząc tylko nadgarstek, utrzymaj ciężar, a następnie opuść nadgarstek do pozycji wyjściowej. Wykonaj 10-15 powtórzeń, w 2-3 seriach na obie ręce.
3. Ściskanie gumowej piłki – rób to mocno przez 5 sekund, a następnie odpocznij. Powtórz ćwiczenie 10-15 razy, wykonując 2-3 serie na każdą rękę. Ćwiczenie to nie tylko wzmacnia mięśnie przedramienia, ale również pomaga w regeneracji tkanek i poprawie krążenia w stawie łokciowym.

Terapia łokcia tenisisty wymaga podejścia indywidualnego i wykorzystania zarówno ćwiczeń jak i innych metod, takich jak: terapia manualna, leki przeciwzapalne, a w niektórych przypadkach zabieg operacyjny, aby zapewnić kompleksowe podejście do problemu. Zarówno diagnostyka łokcia tenisisty, jak i dobór odpowiednich metod leczenia, powinny być prowadzone pod okiem doświadczonego ortopedy lub fizjoterapeuty.

Łokieć tenisisty – jak mu zapobiegać

Zapobieganie łokciowi tenisisty jest kluczowe, by uniknąć bólu i dyskomfortu związanego z tym schorzeniem. Stosowanie odpowiednich środków zapobiegawczych może pomóc w zmniejszeniu ryzyka jego wystąpienia, szczególnie u osób narażonych na zbyt duże obciążanie stawu łokciowego z powodów zawodowych lub sportowych.

Zmiany w aktywnościach dnia codziennego

Zrozumienie i modyfikacja sposobu wykonywania powtarzalnych czynności może znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia łokcia tenisisty. Ogranicz ruchy, które wywołują ból lub dyskomfort w stawie łokciowym. Zadbaj o regularne przerwy podczas długotrwałych lub powtarzalnych zadań, aby umożliwić mięśniom i ścięgnom odpoczynek.

Ergonomia pracy i aktywności fizycznej

Dostosuj miejsce pracy tak, aby zapobiec łokciowi tenisisty, szczególnie gdy twój zawód wymaga długiego pisania na klawiaturze lub używania myszki. Używaj także narzędzi, które są odpowiednio dostosowane do wielkości Twoich dłoni i siły chwytu nadgarstka.

Wskazówki dla sportowców

• Przed rozpoczęciem aktywności sportowych, szczególnie tych związanych z użyciem rakiet, paletek czy kijów, ważne jest wykonanie dokładnej rozgrzewki oraz rozciągnięcie mięśni ręki i nadgarstka.
• Nauka i stosowanie właściwych technik w sportach jest kluczowa. Konsultacja z trenerem może pomóc w zmianie techniki i zmniejszeniu ryzyka urazów.
• Dostosowanie sprzętu sportowego do indywidualnych potrzeb, takich jak wybór odpowiedniej wielkości i wagi rakiet, może zapobiegać nadmiernemu obciążeniu stawu łokciowego i nadgarstka.

Pamiętaj, że wczesna interwencja i stosowanie się do zaleceń zapobiegawczych może znacznie wpłynąć na łokieć tenisisty, umożliwiając aktywne i bezbolesne życie.

Źródła:

Depa, A., & Drużbicki, M. (2008). Ocena częstości występowania zespołów bólowych lędźwiowego odcinka kręgosłupa w zależności od charakteru wykonywanej pracy. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 1, 34-41.

Radło, P., Smętkowski, A., & Tęsiorowski, M. (2014). Polskie mianownictwo choroby dyskowej lędźwiowego odcinka kręgosłupa. Przegląd Lekarski, 71(7).

Depa, A., Wolan, A., & Przysada, G. (2008). Wpływ rehabilitacji na zmianę ruchomości kręgosłupa oraz subiektywnego odczuwania bólu u chorych z zespołem bólowym w odcinku lędźwiowym. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2, 116-124.